6/17/20

“SUICIDE”

Gelhtu: LB Muan M.Th in Counselling

17/08/18

 

Nidang in mahni hinna la aom chiang in mite’ lungsim phawng nasa mahmah hi. Tu in bel kihou-ngaih simta a theih in om a, hun hong paizek laileh bangmah a i simlouh hun leng hongtung khong ding bang hi. Eimite lak ah suicide leng tam hiaihiaita mawk a, poi petmah hi. Tuhun a i khanloh a, hichibang i mi-le-sate lak a aom nawnlouhna dia pan i lak uh hun law mahmahta hi.

 

1. SUICIDE-TE DINMUN THEISIAM NI.

Mahni hinna la i chihte bel sih-thum a site ahi uhi. “Lungsim, taksa leh kha” a site ahi uhi. Hiai i gen pen i va judge na dan hilou in a dinmun uh i theihsiamna di leh panpih a poimohna ziaktak uh i taklat utziak ahi.

    a)    “Lungsim” sigawpte ahi uhi.

          Kinepna ding om nawn mahmahlou, khovel a hinsan ding nei kisa nawnlou leh ning kitel a anuam-le-haksa chihle khenthei nawnlou a, ngap himhim nei nawnlou a maban hinkhua phu-ngam nawnloute ahi uhi. A lungsim uah lam-etna neuchik le nei nawnlou ua, taksa hinglai hi nazenpi a lungsim si a hinkhua zangte ahita uhi.

    b)     Lungsim asih ziak in a “taksa” uh sihsak sawmte ahi uhi.

            Taksa damlouhna sang in lungsim damlouhna pen lauhhuaizaw a, taksa damlouhna sang in lungsim damlouhna pen a keple haksazaw hi. Hiaibang a lungsim sigawptate pen atawpkhawk uh tungta uh chihna ahi hi. Huaiziak a mahni hinna lak mai a hiai khovel nutsiatmai pen buaina leh lungziinna apan a suahtakna dan a mu maimahte ahi uhi. A lungsim uh si-khin ahihtakman in ataksa uh leng sihsak utna in kidim ua, huaiziak a ahinna uh ana la maimah uh hi ahi.

    c)      A “Kha” uh site ahi uhi.

            Mahni hinna late bel khalam hinna neiloute ahi uhi. Pathian hamsiatsa hiai khovel a khawsak pen nuam hetlou mah hi. Miteng in sih-ut tuntun hun tamtak ki-neivek hi. Lungtang a kitapkhap hun leng tamtak kituakvek hi. Beidotna, lungziinna leh lungkhamna tuaklou ki-omlou hi…achang in hichibang hunte ah khalam hotdamna tangte nasan in sih ut-huai asak hun uh leng omtham hi. Ahia, hichibang hun ah piangthak diktak in bel a hinna amah a hi-nawntalou a, Jesu in a sisan a aleisa ahi chih kithei in leh amah adia hing hi-nawn lou a Jesu adia hing ahihtakdan kithei in, a hinna la mawklou hi (1 Korinte 6:19-20).

            Gingtu diktak in bel a taksa tung ah thuneihna neuchik le anei kei chih kithei a huaiziak in a hinna lak chih phetlouh a taksa tung ah thilhoihlou neuchik le hih ngamlou hi (1 Korinte 3:17). Setan in alungsim ah hinna lak utna a koih hun in leng a hinna manphatdan leh Jesu’ a ahihdan muchiang mahmah in a hinna la mawklou hi.

            Adinmun setak leh beidot huaitak a om himahleh Jesu’ panpihna toh kalsuan in abuaina apan suakta zel mai hi. Lam-etna om nawnlou chih hun inle gingtu diktak in bel Jesu ah lam etna toh kalsuanzel a, beidotna leh mangbatna tawpkhawk ah leng “Jesu in ka dinmun hon theihpihna ahi, hiai khovel a haksatna tuah ding mah ahi” chi in mittui toh malam nawtzel hi. Hiaibang hun ah piangthaklou leh Jesu a lam-etna neiloute’n bel a hinna uh lak pen a lampi omsun in mu ua, setan in a lungsim uh zou in huchi in a tawpkhawk tung maimahsek uhi.

 

2. AWLMOHNA NEUCHIK BEK NEI NI.

Eiloi in hichibang a kuahiam in a hinna hon lak guih chiang in nikhat-ninih khawng WhatsApp leh FB groupte ah kigen vengvung mai a, huaikhit chiang in kidaihsan vengveng zel hi. Huchia kuahiam hong sihphut nawn chiang in gen chihtak in i gen vengvung nawnzel ua huchi in i gente uh huih in hon mutmangsak nawnzel in phawkkhak inle kikoih nawnlou hi.

Houchik agen in hichibang veina nei i lak uah i om kholkei uh chihna ahi mai hi. Veina neizek hile gen le kigensawt peih deuh ding a, kam agen kia hun salou in pan i lak theihdan ngaihtuah in kal kisuan ding hi. “Eimite tlawmngaihna haute i hi uh” i chihchih lai in mahni angmasialte kihita maimah adia aw chih hun tam mahmah mai hi. “Kei leh ka innkuante adi aom nakleh, kou ka hoih nak uleh” chih lungput nei a midangte khual hetlou kitam petmahta mawk hi. Ahia, ei innsung a le tungthei gige ahi chih phawk in, i innsung a hongtun ma in panlak sawm le pilhuai kha ding hi.

 

3. PAN LAK THEIHDAN LAMPI NGAIHTUAH IN PAN LA NI.

Mimal a panla a kalsuan bel om kha in teh, ahia hiai pen khat-le-nih kalsuan in a zawh ding hi mawklou hi. Khalam vaisaite, salam vaisaite leh lungsim lam vaisaite kigawm khawm a pan lakkhawm ding ahi. Kuahiam hong tuahsiat chiang in avei pen mah i bang veksek uhi…huchilou hun in lah hiai bangte hut-khiakna din kalkhat le kisuan sawmlou hi. Pan la utlah omlou a i om touhdet uleh hichibang a mahni hinna lak pen kimai-ngal deuhdeuh ding a, khangthakten thil neuchik ziak inle hinna lak hon sawm pahpahta ding uhi. Tuhun a i poimoh ngaih a, pan i lak keileh maban ah leng tamtak kikhahsuah toulai ding a, i khanloh chiang in aki khel tamtak om manta ding hi.

 

THUKHITNA

Hichibang a sihna tuak a om chiang in siluang tung ah bel i tlawmngai thei mahmah uhi. Sai di tuamtuam omte sai in hoihtak a vuikhia in gim-le-tawl khawk salou in i kipumpei mai uhi. Lusuunna tuak innkuante hehnep theihdan teng a hehnem in thumna toh nasatak in i pang uhi. Hiai pen ahi di mah leng ahi. Ahihziakin hichibang a sihna i tuah hun chiang a i tlawmngaihna i suah pen uh sihna i tuahlouh hun un tlawmngai zawle a si ding bangzah hiam bek hotkhiak in om khamohlou ding hi.  

Khalam vaisaite, salam vaisaite leh lungsim lam vaisaite khanglou mahmahta ni. Bible in, “Nang na ki-it bang in na innveng iit in” achi (Marka 12:31). Midangte iitna neilian deuh in kalsuan khawmle, hichibang lungphawng thei ding tawm deuh ding in gintak-huai hi.

Hichibang a mahni hinna la utte bel salam, lungsimlam leh khalam a buaina neite ahi ua, huaiziak in ‘sa, lungsim leh kha’ a asuahtak vek uh ngai hi. I vek ua pangkhawm a, hichihbang i lak ua atam na REASON suikhia a, a SOLUTION ding ngaihtuah khawm a pan i lak keileh maban lungziinhuai deuhdeuh ding hi. Theihtawp suah in panla lele hichibang hihbei sipsip theih ding zaw ahi kholkei ding, ahia hinna bangzah hiam kihumbit kha ding ahi.

REBUILD AND RESTORE in hunkhop ana kem damta a, Toupa min phat in om hen! Hong kisa un, pangkhawm in kalsuan khawm ni!


____________________________________________________

#  Na phattuampih leh midangte khualna in ana SHARE sawn in. 

# Article ki post chiang a nana muhzel na ding in hiai atung a taklampang a "Follow" kichi pen CLICK in. 

4 comments:

  1. la zik hawi mama ahi.. Khanthak tampi ten sim suak leu doi a um hi.. chun a hil son thei d ten.. Pathian in hung malsawm hen lang zia la lekha zik simtute zosia le pathian malsawm ta hen..

    ReplyDelete
  2. thupi mah mah e umuan. ei lam a le awareness hichi bang te a tam thei lam a circulate thei le hoih sem di hi.

    ReplyDelete

Pathian in zaw hon ompih gige ahi

- Dr.LB Muan 28/03/2024 Pathian in i dinmun hon theihpih louh hun om hetlou ahi. Haksatna tawpkhawk i tuah hun inle i dinmun hon mu gige...