8/27/20

KOPPIH TUNG A MOHPUAKNA

Gelhtu: LB Muan

 

Pasal tamtakte’n a jite uh kiang ah non zahtak ding, na lutang ka hi, hiai Bible a kigelh ahi achi mun mahmah uhi. Jite’n le kei numei ka hi a non huchi bawl di ahi kei, non iit ding Bible in chi ahi chi’n dawng thei zel uhi. A nihtuak un adik uh chih theih mah leh hiai bang agenkhiak ua leh adiklou khat om chihna hong hidaih hi. Mahni mohpuakna lam phawk khalou a koppihte mohpuakna lam phawk zawk pen in hichibang a kiselna piangsak zel hi. Tua ahihman in Pasal in amah mohpuakna aphawk a, Numei in leng amah mohpuakna aphawk pen poimawh a Bible deihdan leng ahi. Hiai ah koppihte mohpuakna lam enlou in mahni mohpuakna lam I en ding.

 


1. JI IIT DING (Pasal mohpuakna)

“Na Ji bang ziak a iit na hia ?”chih dotna kidong le tamtakte’n melhoih ziak, nunnem ziak, fel ziak, hausak ziak, a neihzohlouh ziak, laisiam ziak, a gentheih ziak, kamsiam ziak, a hehpihhuai ziak, midang a batlouh ziak leh adangdang ziak chi in igen maithei...A khente’n bel, iit hitop mai, a ziak le kathei tuankei ci le om ding in gintak huai. Hiai atung ate iitna hong pianna te ahi. Ahihziak in hiaite ziak a va iit pen ji iitna dik hitheilou hi. Ahihleh bang chidan iitna pen Ji iitna dik hi di hiam? Bang chidan pasalte ji iit hi di uhiam?

 

Sawltak Paul in bel mahni taksa iit bang a jite iit ding ahi chi hi. Mahni taksa hua cih bel om theilou mah ahi. I taksa in a naa, avot ahihkeh asa neuchik athuak di leng kiphallou in keptheih dan teng in kikem sek hi. Mi tamtakte’n taksa kep hoihna di’n sum tampi pi leng seng uhi. I damlouh chiang in le dampah ut in damdawi in I ki enkol pah sek uhi. Huchitel a I taksa duat a I kep bang a pasalte’n leng Jite duat a kep ding chihna ahi. Mahni taksa/pumpi iit bang a iit ding hitop maidan ahi. Gen sau lai le, numeite pen pasal nakguh apan a kibawl ahihziak ua mahni aa mahmah, pasal taksa/chi/sa mahmah ahi uhi. Numei in pumpi dang nei in, khe nih, khut nih, lu khat…nei mah leh pasal apan a lakkhiat ahihman in pasal in aji a etchiang in midang khat dan a a et ding hilou a, amah pumpi mahmah dan a, a et ding ahi. Huchi in en leh amah taksa a iit bang in iit thei ding hi.

 

Bible a nupa masa pente en le, Adam in aji (Eve) amah taksa mahmah apan kibawl ahi chih thei chiang lua a, midang dan in koih hetlou in amah guh, taksa leh pumpi mahmah dan in pom ngal hi. Adam in aji kipatna thei mahmah a, amah apan a siam ahi chih atheih hoih bang in pasal in leng jite pen midang kuate hiam tanu ji dia a neihdan a ngaihtuah mai lou in, mahni pumpi/taksa/ci-le-sa mahmah ahi chi a angaihtuah ding ahi. Hiai pasalte’n atheih ua a pom chiang un jite itna dik in iit thei ding uhi.

 

Pasal tamtak jite iitna piak nak sang in numei maimai chia bangmah a simlou tam hi. Jite khutthak siakna a zang gige te bel mahni ki-iitlou leh mihai kipilsakte ahi uh chi le gen dik pen ni. Jite simmoh bel mahni kisimmoh cihna ahi. Jite mudah bel mahni kimudah cihna ahi. Jite bawl gentheite bel mahni kibawl genthei cihna ahi. Jite vua a gawt gige te bel mahni kigawt cihna ahi. Jite bangmah a simloute bel mahni bangmah a kisimlou cihna ahi. Huchi ahihleh Pasal in aji hoihtak a akep a, a iit zawh mahmah pen kan a hoih omlou cihna suak hi. Aji a iit zawh khop leh amah ki-iit ahihman in Pasal amah a ki-iit leh ki-iitlouh pen chu aji a kepdan apat muhtheih ding cihna suak hi.

 

Jesu in Saptuamte a iit bang a Pasal in Jite iit ding ahihdan Sawltak Paul in Bible ah chiangtak a agen I mu. Jesu in Saptuamte adin a hinna laankhia hi. Huchia Jesu’n Saptuamte a iit bang a Jite iit ding ahihleh bel mahni hinna sang ale jite iit zawk ding cihna suak hi.

 


2. PASAL ZAHTAK DING (Numei mohpuakna)

Bible ah numei in a pasal thu aman ding, zahtak ding, Pathian tung a akiniamkhiak bang a apasal tung a akiniamkhiak ding chih thupiak khauhtak mai kimu hi. Numei lutang pasal ahi a, huai ziak in a kiniamkhiak a, a lutang a zahtak pen Bible deihdan ahi. Bible ah Sara kiniam khiakna chiang tak in i mu thei. A pasal Abraham pen ‘TOUPA’ chi in sam a, huai pen numei tengteng in a etton ding ahi chi in I Bible in gen hi. Numei in a pasal pen a ‘toupa’ dan a a koihtheih leh bel a mohpuakna zou hoih mahmah chihna ahi. Numeite’n a pasalte uh a ‘toupa’ dan un koih kha ngei hetlou uh a, tua ziak tak a nupakal buai kha nak sek ahi. Sara enton dia Bible in agen pen numei teng in zuithei leh nupakal chidam mahmah di’n gintak huai hi.

 

Numei in a pasal a zahtak leh a khosakna ah hong kilang ding hi.

·         A meh huan ah – a pasal duhdan.

·         A sum zatdan ah – a pasal in gimtak a aloh aman zang zungzung ngamlou ding, amah lohsa hilehle apasal thulou in zang ngam mok lou ding.

·         A kicheidan ah – pasal neisa ahi chih a kicheidan ah kilang ding a, apasal deihlouh dan in kichei lou ding hi.

·         A kampau ah – a pasal zahlakna ding genlou ding a, apasal tawisang ding hi.

·         Pasal dang a polhdan ah – pasal dangte a polhna ah nupi ahi chih mangngilh lou ding hi.

·         A pasal sungte a kepdan ah – a pasal a zahtak leh a pasal sungte tung ah siam ding hi.

·         Gin om ding – a pasal omlouh kal in gin om ding hi.

·         A pasal ngaihdan mawk kalh lou ding – a pasal in thil agen pen amah ngaihdan ahih chiah kei lele dawng zukzuk mawk lou ding a, nem tak in a ngaihdan gen zaw ding hi.

·         Thupukna lakna ah – a ngaihdan bel gen ding a hilehle a pasal pen bangkim ah thupukna lasak ding hi.

 

Numei in pasal a zahtak theihlouhna ziak khat bel hiai ahi, pasalte sang a tungnun a ut zawk gige ziak (pasal thuzawh ut). Eden huan apat pan leng, Evi in Adam thuzoh in khelhpih hi (a pasal thu manglou in amah thu a pasal mangsak hi). Hiai bel tungnun tuh chihna ahi. Eden huan apat numei in tungnun tuh gige hi. Pasalte thuzoh numei ut lam tak ahi. Numeite’n hiai a sisan uah apai uh chi zawzen le genkhial di’n I kigingta kei. Bible ah pasal sang a dinmun niam zaw piak a aom ziak ua tungnung tuh den uh chu ahi kha ding. Numei in a tuplouh leh theihlouh kal in le a pasal thuzoh sawm (tung nun tuh) den khasek hi. Hiai ahi numeite kibawlna dia poimoh mahmah.

 

Numei khenkhat in a pasalte uh a ‘toupa’ uh ahihlam phawk khalou in simmoh chih bang om tham hi. Pasalte (mahni sang a naupang zaw hilehle I tawndan a ‘U’ kichi pen zuilou a) min khong a sam zatzat, pasalte haibawl, huai kia leng hilou in a pasalte uh tung a khutkha ngam numei le hunkhop om hi. Toupa’n bang chi in a ngaidiam maw? Numei in a lutang a zahtak louh leh bel amah leh amah kitawleem chihna himai ahi.

 

Bible in ‘na lutang zahtak inla thunuai lut in’ acih numeite adi’n pom siam haksa mah leh pom dia thupiak ahi. Numei mohpuakna chu a lutang thu aman ding leh zahtak ding ahi. A huchih zoh kei leh bel amohpuakna zoulou chihna hi ahi. Pasalte zahtakna leh thunuai lutna ah Christiante sang in Hindu leh Muslim numeite’n a mohpuakna uh zouzaw mahmah uh abang. Pathian tate’n zalenna I neih uh zangkhial law deuh I hi di uam? Numei in a mohpuakna a zawh ut aleh chu a pasal a lutang ahi chih atheih gige a, a zahtak ding ahi.

 


THUKHITNA
Nupa kituak leh nuamsa hih theihna dia chu hiai atung a mohpuakna zawh ngai ahi. Pasal in jite iit ding, numei in pasalte zahtak ding. Hiai pen Bible in zui thei le a chikei a, zuih ngeingei dia a thupiak ahi. Hiai zuih bel a haksat hun leng om tham ding, ahihziak in I deih, I ngaih, I angkawite tung ah bel hiai mohpuakna zawh haksa hetlou di bang hi. Tua phetlou in nuam zaw daih ding hi. A haksa di’n ngaihtuah lou in kipaktak in zawh sawm le Pathian in hon panpih ding a Pasal lohching, ji lohching kisuak ding hi.

 

Pasal/Numei in a koppih pen hoihlouhna, chin zawh louhna lam enlou in amah mohpuakna a zou hia chih ki-en zaw leh hoih zaw ding hi. Tua ban ah, Pasal in a ji mohpuakna pen a et-et sang in amah mohpuakna pen zawh sawm henla, Numei in le a pasal mohpuakna pen a et-et sang in amah mohpuakna pen zawh sawm zaw leh kituahna om zaw ding hi. Pasal in aji kiang ah, ‘non zahtak ding ahi’ a chih sang in ‘kon iit zou hia?’ chi thei hen la. Numei in a pasal kiang ah, ‘non iit ding ahi’ achih sang in ‘kon zahtak zou hia?’ chi thei gige leh bang chituk in nupa kal anuam dia?

 

*Laisiangthou pansante (Ephe.5:22-33; Gen:2:22-23; Eccl.9:9; 1Pet.5-7)

 

Simtute Toupan hon vualzawl chiat hen!


____________________________________________________

#  Na phattuampih leh midangte khualna in WhatsApp leh Facebook chihte ah ana SHARE sawn in. 

# Article ki post thakte nana muhzelna ding in hiai atung a taklampang a "Follow" kichi pen CLICK in.  

 

 

 

No comments:

Post a Comment

Pathian in zaw hon ompih gige ahi

- Dr.LB Muan 28/03/2024 Pathian in i dinmun hon theihpih louh hun om hetlou ahi. Haksatna tawpkhawk i tuah hun inle i dinmun hon mu gige...