1/08/21

NAUPANG/TANGVAL/NUNGAK KISUALTE

-           LB Muan

08/01/2021

Tulai a naupang/tangval/nungak kisual te i mohsa ua, a hoih di uhle i deih mahmah ua, tuban hichidan om non keileh chih i deih chiat uh ahi…hichidan a kisual naupangte dinmun neuchik suutkhawm ni.

 

1. LUNGSIM/KHA CHIDAMLOUTE AHI UH

Mihingte Lungsim, Kha leh Taksa chidamlou thei a, hiai dan naupangte chu kisual ngap ahih chiang un a Taksa uh chu chidam mahmah chihna ahi a, hilehle lungsim leh kha chidamloute ahi uh ahi…

 

a)      Khalam Chidamloute hi ding uhi.

Khalam a chidam hile uh hichidan a sisan-naisan suah zen a mi khoih ngamlou ding uh ahi. Hehpihna leh itna himhim neilou a mi soisa ngam chu a khalam uh dik hetlou chihna hipah ahi.

 

b)     Lungsim Chidamloute hi ding uhi.

Eiten bangkim khalam buaiziak dan in kikoih gige a, tua leng dik gigelou ahi. Naupang chik hiai dan a hiam-gam a, mi sisan suah ngam chu a lungsim lam uh chidamlou hi ngeingei ding uh ahi.

 

Midangte suksiat leh suknat ut ichihte chu lungsim chidamloute hi ut mahmah uh ahi. Mihing a lungsim a chidam leh midangte suknat leh bawlsiat utna nei khollou uh ahi. Piangthak sese hilou, ginglou mite le lungsim chidam neiten midangte siatna ding bawl khollou uh ahi. Huaiziak in Khalam buaiziak ana hi sese lou inchin, lungsim chidamlouh ziak hi ut mahmah ahi.

 

2. INNSUNG KIKEPNA BUAI APAN KHANGKHETE

a) Nu-le-pa kal buai apan khangkhete

Nupakal kituaklou leh buai mahmah apan hong khangkhia naupang ten Lungsim chidamlouhna nei ua, midangte sang in heh-baih, hiam-gam, lungtom leh ki-ngaise baih mahmah uhi. Hiai dante a khel/sual lam a apai kei uleh leng a lawmte uh phalah mahmah ua, a laizilna/sepna uah le lohching haksa sa mahmah uhi. Tuaban ah lungsim chidamlouhna tuamtuamte lak ah Anxiety Disorder leh Depression chihte nei  ut mahmah uhi.

 

c)      Lungsim chidamlou nu-le-pa neite

Nu hiam, pa hiam in lungsim chidamlouhna aneih leh a tate kem siamlou hi. Amah lungput dandan leh ama’ Mood zil in a tate kem a, a kipah chiang in a tate hih huang-huang a, a heh chiang in a tate hih bukbuk sukzel hi.

 

Hichidan nu-le-pa nei naupangten a lungsim uleh haksatnate uh a nu-le-pate kiang ah genkhe theilou ua, huchi in lungsim chidamlouhna neihloh thei uhi. Hichidan nu-le-pa kal a khangkhia naupangten social and emotional development nei hoih hetlou uhi.

 

3. A SOLUTION BANG AHI DIA?

a) Hiai dan a naupang kisualte sepaih leh philanthropic organization tuamtuam ten thagum a sukbei theih mawk ding hilou ahi. Thagum in khou dai zou lele a buaina uh suveng kha tuanlou ding ihi.

 

b) Saptuam in hih theih tawp chi a Video Camera mai a solution ding genkhawm a, Social Media khawng a mite et dia khah khiak in hiai dan naupangte buaina vengsak ngeingei lou ding ahi.

 

c) Pulpit inle a batlouhte ahi ua, huaiziak in Pulpit apat kikou kongkong inle hiai dante buaina suveng tuanlou ding ahi.

 

d) Nu-le-pa ten pan alak ngai chi lele nu-le-pate bang a awlmoh huaizaw ana hizaw khathei uhi.

 

4. THUKHITNA

Ahihleh a solution ding aom hia?

A solution om lawtel ahi, Pathian in khuak hon piak zang zek le i thei mai di uh. Athei le tampi i om uh…ahihziak in awlmohna i neihlouh ziak un bangmah a piang ding omlou ahi.

  ____________________________________________________

#  Na phattuampih leh midangte khualna in WhatsApp leh Facebook chihte ah ana SHARE sawn in. 

# Article ki post thakte nana muhzelna ding in hiai atung a taklampang a "Follow" kichi pen CLICK in.


No comments:

Post a Comment

Pathian in zaw hon ompih gige ahi

- Dr.LB Muan 28/03/2024 Pathian in i dinmun hon theihpih louh hun om hetlou ahi. Haksatna tawpkhawk i tuah hun inle i dinmun hon mu gige...